Inflacja stała się poważnym problemem w gospodarce światowej dotkniętej pandemią koronawirusa oraz wojną rosyjsko-ukraińską, która ograniczyła podaż surowców energetycznych. Artykuł prof. Zbigniewa Polańskiego opublikowany w „Ekonomiście” (nr 6) w 1987 roku zawiera analizę koncepcji inflacji stworzonych przez polskich ekonomistów (przede wszystkim okresu PRL), które ukazują specyfikę tego zjawiska w gospodarce centralnie planowanej. Nadwyżka popytu nad…
Blog 2
Mikołaj Kopernik na straży wartości pieniądza
Mikołaj Kopernik (1473-1543) w powszechnej świadomości istnieje jako wybitny astronom oraz człowiek wszechstronny (był także medykiem, teologiem oraz zarządcą dóbr kościelnych) jak przystało na przedstawiciela epoki Renesansu. Dokonał on także przełomu w naukach społecznych, wskazując na zagrożenie ze strony władzy państwowej w postaci nadmiernej kontroli nad działaniami innych ludzi (spoza władzy) przejawiające się w hamowaniu…
Racjonalność w myśli ekonomicznej
Myśl ekonomiczną tworzą różne, czasami konkurujące ze sobą teorie. Spośród licznych rzeczy, które je łączą, na pierwszy plan wysuwają się założenia co do natury ludzkiej umożliwiające wszelką analizę. Założenia te ewoluowały wraz z postępem wiedzy w różnych dyscyplinach, przekładając się na modyfikacje uznanych przez uczonych teorii wraz z wypieraniem tych najstarszych wyrosłych z Oświecenia jako…
System z Bretton Woods i jego dziedzictwo: wywiad z prof. Zbigniewem Polańskim
O systemie z Bretton Woods i jego dziedzictwie, przy okazji I części konferencji naukowej na ten sam temat, z kierownikiem Katedry Polityki Gospodarczej i Teorii Pieniądza SGH prof. dr. hab. Zbigniewem Polańskim rozmawia Karolina Cygonek (Gazeta SGH). 1 lipca 1944 r. w hotelu w Bretton Woods w stanie New Hampshire (USA) rozpoczęła się konferencja monetarno-finansowa,…
Młynarski vs Triffin: Jeden czy dwa dylematy? Część IV (z książki System z Bretton Woods i jego dziedzictwo. Od pieniądza złotego do cyfrowego)
Zakończenie Dylemat Triffina nie może być nazywany dylematem Młynarskiego, gdyż ten drugi okazał się paradoksem, co oznacza, że koncepcje te nie są tożsame. Dylemat Triffina w pewnym stopniu stanowi rozwinięcie powyższego paradoksu, ponieważ odnosi się do problemów zagrożenia wymienialności dolara na złoto oraz ograniczenia płynności krajów GES, ale w sensie wyboru pomiędzy zwiększaniem deficytu bilansu…
Młynarski vs Triffin: Jeden czy dwa dylematy? Część III (z książki System z Bretton Woods i jego dziedzictwo. Od pieniądza złotego do cyfrowego)
Młynarski vs Triffin Pomimo, że zarówno F. Młynarski, jak i R. Triffin uznawali system GES (dewizowo-złoty) za zagrażający stabilności międzynarodowego systemu walutowego, to w odmienny sposób postrzegali jego charakter. F. Młynarski był przekonany, iż GES ma wbudowany mechanizm inflacyjny (Młynarski 1929, s. 87): Having inflationary effects and complicating the process of the adjustment of prices…
Młynarski vs Triffin: Jeden czy dwa dylematy? Część II (z książki System z Bretton Woods i jego dziedzictwo. Od pieniądza złotego do cyfrowego)
Młynarski wobec systemu dewizowo-złotego Pogląd R. Triffina dotyczący słabych stron GES uwarunkowany był przede wszystkim wiedzą o specyfice tego systemu z lat 1922-1931[1], natomiast stosunek F. Młynarskiego (1884-1972) do jego wadliwości wynikał z postrzegania go przez polskiego ekonomistę jako niedoskonałego substytutu klasycznego standardu złota (GS), który funkcjonował do 1914 roku[2]. GS był ułatwieniem w handlu…
Młynarski vs Triffin: Jeden czy dwa dylematy? Część I (z książki System z Bretton Woods i jego dziedzictwo. Od pieniądza złotego do cyfrowego)
Życie gospodarcze, jak przyroda, ma jednak swoje prawa i cudów nie zna. Odbudowa kraju przy pomocy druku pieniądza papierowego była procesem sztucznym, nerwowym. Pieniądz papierowy był jak morfina, która podnieca i przez to pozwala na szybkie i wielkie rezultaty chwilowe, ale później następuje reakcja. Nasz kryzys obecny jest właśnie taką reakcją. Feliks Młynarski Abstrakt…
Krytyka rachunku bezpośredniego i systemu bodźców w socjalizmie część III (fragment rozdziału z książki Janusz Gedymin Zieliński 1931-1979. Portret ekonomisty)
Najważniejszym aspektem gospodarki centralnie planowanej, który został poddany krytyce przez J.G. Zielińskiego, był rachunek bezpośredni w połączeniu z niewłaściwym systemem bodźców. Rachunek ekonomiczny stanowi ogół metod niezbędnych do dokonania przez podmiot gospodarujący wyboru optymalnej drogi osiągnięcia danego celu (Juszczyński, 1968, s. 73). Rachunek ekonomiczny w gospodarce socjalistycznej musiał odpowiadać specyficznie ustalonemu celowi. W gospodarce kapitalistycznej…
Asymetria informacji w gospodarce centralnie planowanej i rynkowej (z rozdziału Janusz Gedymin Zieliński wobec ograniczeń kapitalizmu i socjalizmu, część II)
Kwestia asymetrii informacji była i jest ważnym przedmiotem rozważań ekonomistów. Według niektórych odpowiada ona za zawodność rynku i uzasadnia interwencję państwa. Podejście J.G. Zielińskiego do tego zagadnienia zasługuje na szczególną uwagę ze względu na oryginalność. J.G. Zieliński odniósł się do problemu asymetrii informacji, nawiązując do słynnego sporu pomiędzy Ludwigiem von Misesem a Oskarem Langem (wkład…
Janusz Gedymin Zieliński wobec ograniczeń kapitalizmu i socjalizmu Część I (z książki Janusz Gedymin Zieliński 1931-1979. Portret ekonomisty)
Kapitalizm i socjalizm a problem monopolizacji Monopolizacja gospodarki kapitalistycznej na przełomie XIX i XX wieku doprowadziła do napięć społecznych w związku z rosnącą przepaścią pomiędzy poziomem wynagrodzenia czynnika pracy a zyskami z kapitału. Ekonomiści, wobec rosnącej roli wielkich przedsiębiorstw w produkcji, starali się znaleźć sposoby rozwiązania problemów biedy i bezrobocia wynikających z cyklu koniunkturalnego, postulując…
Fragment rodziału Wakarowska szkoła ekonomii (z książki Janusz Gedymin Zieliński 1931-1979. Portret ekonomisty)
Jeżeli za szkołę naukowego myślenia uznaje się krąg badaczy, którzy – początkowo skupieni wokół jej mistrza i założyciela – wyznają i rozwijają pewien wspólny pogląd naukowy, to w polskiej ekonomii szkołę taką stworzył Aleksy Wakar. Do dzisiaj szkoła ta, którą nazwano wakarowską, w ekonomii pozostaje jedyna. Żadna inna grupa badaczy szkoły nie stworzyła. Szkoła wakarowska…
Wstęp do książki Janusz Gedymin Zieliński 1931-1979. Portret ekonomisty
Niniejsza książka, poświęcona dorobkowi Janusza Gedymina Zielińskiego, jest ważna nie tylko z powodu wartości, jaką niesie wspomnienie wybitnego polskiego ekonomisty, lecz także ze względu na aktualność niektórych poruszanych przez niego zagadnień. Fakt, że J.G. Zieliński współtworzył jedyną w polskiej myśli szkołę ekonomii – szkołę wakarowską – nadaje mu szczególnego znaczenia w kontekście wkładu Szkoły Głównej…
Być czy mieć? Ekonomia wobec konfliktu pokoleń
Trudno jednoznacznie stwierdzić, czy istnieje konflikt pokoleń pomiędzy osobami urodzonymi w latach 1946-1964 (określanymi z języka angielskiego mianem boomersów) a pokoleniami: X (1965-1979), Y (1980-1989), Z (1990-…). Pewne jest jednak to, że wspomniane pokolenia różnią się ze względu na uwarunkowania społeczno-gospodarcze, w jakich dorastały, co sprzyja popularności m.in. tematyki związanej z trudnościami komunikacyjnymi na linii…
Dawne teorie ekonomiczne wobec współczesności
Nierzadko zastanawiamy się, czy teorie z zakresu nauk społecznych powstałe dziesiątki lub setki lat temu mogą być przydatne w analizie współczesnych zjawisk. Problem ten dotyczy także teorii ekonomicznych, które tworzą naukę ekonomii nie w drodze bezpośredniej kumulacji wiedzy poprzez zastępowanie starych koncepcji nowymi, lecz przez współistnienie obok siebie różnych szkół. W zależności od okresu dany…
Pieniądz-papier, który ma wartość
Pieniądzem interesują się ekonomiści, przedsiębiorcy, pracownicy, każda grupa społeczna i każdy z osobna. Znane przysłowie mówi, że pieniądz szczęścia nie daje, a jednak trudno wyobrazić sobie życie w ciągłym niedostatku tego symbolu wszystkich rzeczy, jakie możemy konsumować. Czym jest pieniądz? Co powoduje utratę jego wartości objawiającą się inflacją? Niniejszy tekst ma za zadanie przybliżyć Czytelnikowi…